
۱۹ آوریل درگذشت چارلز داروین طبیعیدان نامی انگلیسی (1882م)
مطمئناً. در نوزدهم آوریل سال ۱۸۸۲، جهان یکی از بزرگترین متفکران تاریخ علم، چارلز رابرت داروین، طبیعیدان برجسته انگلیسی را از دست داد. مرگ او پایانبخش زندگی پربار و انقلابی بود که دیدگاه ما را نسبت به حیات و جایگاه انسان در آن برای همیشه دگرگون ساخت.
داروین، زادهی سال ۱۸۰۹، با سفری دریایی پنجساله با کشتی HMS Beagle به نقاط مختلف جهان، بهویژه جزایر گالاپاگوس، مشاهدات بینظیری در زمینه تنوع گونهها و سازگاری آنها با محیط زیست به دست آورد. این مشاهدات، جرقهای برای شکلگیری نظریه تکامل از طریق انتخاب طبیعی شد.
انتشار کتاب «منشأ انواع» در سال ۱۸۵۹، نقطه عطفی در تاریخ علم به شمار میرود. داروین در این اثر سترگ، با استدلالهای قوی و شواهد فراوان، نشان داد که گونههای زنده ثابت و تغییرناپذیر نیستند، بلکه در طول زمان و نسلها، تحت تأثیر فرایندی به نام انتخاب طبیعی، تغییر میکنند و گونههای جدید از گونههای پیشین پدید میآیند.
انتخاب طبیعی، به زبان ساده، بدین معناست که افراد یک جمعیت که دارای صفات ارثی هستند که آنها را برای بقا و تولیدمثل در محیط خود مناسبتر میسازد، احتمال بیشتری برای زنده ماندن و انتقال این صفات به نسل بعد دارند. این فرایند تدریجی، در طول زمانهای طولانی، منجر به تغییر و تکامل گونهها میشود.
نظریه تکامل داروین در ابتدا با مخالفتهای شدیدی روبرو شد، بهویژه از سوی محافل مذهبی که آن را مغایر با باورهای سنتی میدانستند. با این حال، با گذشت زمان و جمعآوری شواهد بیشتر از زمینشناسی، دیرینهشناسی، ژنتیک و سایر شاخههای علم، نظریه تکامل به عنوان چارچوب اصلی درک تنوع زیستی و تاریخ حیات بر روی زمین پذیرفته شد.
تاثیر داروین بر علم و اندیشه بشری بسیار عمیق و گسترده بوده است. نظریه او نه تنها زیستشناسی را متحول کرد، بلکه بر حوزههای دیگری مانند روانشناسی، فلسفه، انسانشناسی و جامعهشناسی نیز تأثیر گذاشت. او با ارائه توضیحی علمی برای منشأ و تنوع حیات، دیدگاه انسان را نسبت به خود و جهان پیرامونش تغییر داد.
امروزه، میراث داروین همچنان زنده و پویاست. تحقیقات در زمینه تکامل به پیشرفتهای مهمی در درک بیماریها، حفاظت از محیط زیست و کشاورزی منجر شده است. یاد و خاطره چارلز داروین، این دانشمند بزرگ که با کنجکاوی، پشتکار و شهامت فکری خود، پنجرهای نو به سوی فهم حیات گشود، همواره گرامی داشته خواهد شد. در سالگرد درگذشت او، شایسته است که بار دیگر به اندیشههای عمیق و دستاوردهای ماندگارش بیندیشیم.